براکت ها :

مروری جامع بر براکت‌های ارتودنسی (Orthodontic Brackets)

براکت‌ها به‌عنوان اجزای کلیدی در ارتودنسی ثابت، نقش واسطه را بین آرچ‌وایر و دندان ایفا می‌کنند. طراحی هندسی، جنس، مکانیزم لیگیشن و موقعیت سه‌بعدی براکت‌ها تعیین‌کننده‌ی کارایی و بیومکانیک درمان هستند.

 طبقه‌بندی براکت‌ها بر اساس جنس و طراحی

1. براکت‌های فلزی (Stainless Steel Brackets)

• رایج‌ترین نوع؛ ساخته‌شده از آلیاژ استیل ضدزنگ با مقاومت بالا در برابر خوردگی.

• مزیت: اصطکاک پایین‌تر نسبت به انواع esthetic.

• امکان وجود hook، auxiliary slot و تغییرات طراحی جهت کنترل بهتر بیومکانیک.

2. براکت‌های سرامیکی (Ceramic Brackets)

• ساخته‌شده از آلومینا (polycrystalline یا monocrystalline).

• esthetic بالاتر اما اصطکاک بیشتر با وایرهای استیل.

• شکنندگی بالاتر، احتمال debonding و enamel fracture هنگام برداشت.

3. براکت‌های سافایر (Monocrystalline Sapphire Brackets)

• شفافیت بالا و مقاومت بیشتر نسبت به سرامیک‌های polycrystalline.

• مقاومت سایشی عالی اما هنوز مشکل اصطکاک وجود دارد.

4. براکت‌های Self-Ligating

• در دو نوع Passive و Active طراحی می‌شوند.

• مزایا: اصطکاک کمتر، بهبود کنترل لنگرگاهی در برخی موارد، کاهش دفعات ویزیت.

• مطالعات کلینیکی: اختلاف معنی‌دار در کاهش طول درمان نسبت به براکت‌های Conventional هنوز محل بحث است.

5. براکت‌های لینگوال (Lingual Brackets)

• بر سطح لینگوال یا پالاتال دندان‌ها قرار می‌گیرند.

• از نظر esthetic ایده‌آل اما تکنیک‌سنسیتیویتی بالا دارند.

• مشکلات: فضای زبانی محدود، دشواری در کنترل torque، تأثیر بر تکلم.

6. براکت‌های پلاستیکی / کامپوزیتی

• نسل قدیمی‌تر، امروزه کاربرد محدود.

• مشکل discoloration و مقاومت مکانیکی ضعیف.

•  پارامترهای کلیدی در انتخاب براکت

• Prescription (Roth, MBT, Andrews)
  تعیین‌کننده‌ی مقدار tip, torque و in-out برای هر دندان.

• Slot Dimension (0.018” vs. 0.022”)
  تأثیر مستقیم بر biomechanical control و مراحل فینیشینگ.

• Base Design
  مش‌بیس یا chemical retention جهت بهبود باندینگ.

• Frictional Characteristics
  انتخاب براکت در هماهنگی با جنس وایر و نوع لیگیشن.

• Bracket Profile & Size
  برای بهبود esthetics و کاهش bulkiness.

•  ملاحظات کلینیکی

• انتخاب براکت باید متناسب با نوع مال‌اکلوژن، نیازهای بیومکانیکی، و ترجیح کلینیسین باشد.

• در بیماران بزرگسال (Adult Orthodontics) معمولاً براکت‌های esthetic (سرامیک یا سافایر) ترجیح داده می‌شوند.

• در بیماران نیازمند حرکات پیچیده (rotation، torque control شدید) براکت فلزی یا self-ligating فلزی کارآمدتر است.

• براکت‌های لینگوال برای بیمارانی که esthetic اولویت مطلق است توصیه می‌شوند، ولی نیازمند مهارت تخصصی و تجهیزات CAD/CAM هستند.

•  آینده براکت‌ها

• براکت‌های دیجیتال با طراحی اختصاصی (Custom-made CAD/CAM Brackets).

• Hybrid systems با ترکیب براکت فلزی + سرامیکی.

• پیشرفت در Nano-coating و surface treatment برای کاهش اصطکاک و افزایش biocompatibility.